MIXER ANALOG SO VỚI DIGITAL

Câu trả lời cho cái nào tốt hơn, mixer analog hay digital, thực sự phụ thuộc vào bạn muốn làm gì với nó. Bạn đang tìm kiếm một âm thanh chính xác rất sạch sẽ, hay là bạn muốn một âm thanh cứng cáp (grittier), hay ấm áp hơn. Đó là về sự lựa chọn sản phẩm phù hợp cho công việc.

Sự khác biệt giữa analog và digital cũng giống như sự khác biệt giữa phim 35 mm và display độ nét cao (high definition – HD), cả hai đều tuyệt vời và có cái hay riêng của nó. Phim, một số lớp người coi là ấm áp hơn, nó có một chất lượng nhất định, chỉ cần có cái nhìn tốt. Nhưng sau đó chất lượng và chi tiết có liên quan với HD lại có thể hoàn toàn hấp dẫn hơn. Nếu chúng ta đi đến một rạp chiếu phim và xem cùng lúc một bộ phim HD và phim nhựa, chúng ta nên có chất lượng hình ảnh tốt nhất có sẵn. Sẽ có một sự khác biệt, nhưng nó có thể sẽ đi vào những cảnh giới của hương vị, hơn là cái nào thực sự tốt hơn cái nào. Nếu chúng ta xem phim ở nhà trên một TV cũ bằng cách xử dụng bộ phát sóng mặt đất, chất lượng sẽ không chỗ nào được gần như là tốt. Chất lượng âm thanh của cả hai mixer analog lẫn kỹ thuật số đều dựa theo các thành phần đã xử dụng và các mạch điện được thiết kế. Tất cả về chất lượng của các thiết bị được xử dụng thông qua đường dẫn âm thanh tổng thể, tất cả mọi thứ có thể bị ảnh hưởng từ các thành phần chất lượng kém nhất.

Tôi đã làm việc tại một bữa tiệc ra mắt Brit Awards vào tháng Giêng năm 2010. Nó được tổ chức tại London Indigo2, sân O2, trong đó có một hệ thống PA JBL Vertec PA và một mixer Soundcraft Vi6. Tôi đã từng kết hợp mixer và PA này trước đó, và tôi đã luôn luôn nghĩ rằng tôi đã nghe đang xử lý thực tế, không phải đang xử lý dynamic, nhưng thực tế là CPU đang kêu lạo xạo. Tôi biết tiến trình đang xảy ra khoảng 96.000 lần mỗi giây, mà dường như chúng ta không thể nghe thấy, có thể là lệch phase trong các bộ filter digital, nhưng đó là cách duy nhất tôi có thể mô tả âm thanh đó. Tôi nghĩ rằng tôi muốn nghe điều này, trước khi PA và mixer cùng kết hợp tại một điểm khác, và không ai khác có thể nghe nó. Vào thời điểm đó, tôi kết luận rằng tôi sắp bị điên và nghi ngờ rằng thiết bị digital làm đục óc phán đoán của tôi. Tuy nhiên, khi tôi bước vào Indigo2 lại nghe điều tương tự, tôi biết không phải tại tôi. Hệ thống này được đưa vào điểm diễn bởi một người, đã được setup bởi người khác, và được vận hành bởi một người khác nữa nhưng kết quả vẫn giống nhau. Và tôi đã nghe cùng điều này lập đi lập lại là bộ kết hợp này đã bắt đầu được đưa vào nhiều địa điểm trên toàn thế giới. Điểm chính là các sản phẩm này mang lại các hiệu ứng khác nhau cho các sản phẩm khác. Kết hợp hai yếu tố mang lại sai lầm cho nhau rất khó che đậy, và đó là điều tôi đã để ý thấy xảy ra nhiều hơn với mixer digital do độ chính xác của các cần điều khiển.

Mixer Midas Pro6 tại Brixton Academy ở London.

Hãy nhớ rằng chúng ta đã xem xét việc chỉnh cứng hay mềm (focus hard/soft) liên quan đến các hệ thống PA như thế nào? Vâng, điều đó tương tự ở đây. Thiết bị analog đôi khi chỉnh mềm nhiều hơn; nó quay vòng mọi thứ và có thể làm cho âm thanh của chúng ta trở nên tự nhiên hơn. Thiết bị digital có thể chỉnh cứng hơn, có nghĩa là chất lượng âm thanh có thể rất tốt. Bởi vì xử lý bằng digital có thể định lượng các con số, nó có thể cực kì chính xác, trong khi đó các hoạt động của analog đều trên nguyên tắc ước tính hơn, tôi không nói điều này là xấu bởi bất kỳ nghĩa nào.

Rõ ràng, là kỹ sư âm thanh live bắt đầu phát triển, chúng ta cần một mixer điều khiển âm thanh tốt như nó có thể, và rất nhiều âm thanh của mixer xuất phát từ tiền khuyếch đại (preamp). Với preamp chất lượng cao, bạn có thể được một âm thanh tuyệt vời. Thật không may, tôi đã không nghe một preamp digital mà tôi chưa thích, và điều này có rất nhiều để làm với các filter trong bộ chuyển A/D. Ngoài ra còn có một số preamp analog nghe khá xấu, nhưng bạn không bao giờ có thể làm sai với một mixer Midas.

Vấn đề lớn nhất với mixer digital mà xảy ra hết lần này đến lần khác là cách bố trí (layout), khiến bạn có thể suy nghĩ nên học lại cách xử lý mỗi lần bạn lại đằng sau mixer. Hãy suy nghĩ về chuyện lái xe. Khi bạn lần đầu tiên học lái xe, tất cả mọi thứ đã đến lúc bạn chạy quá nhanh mà bạn tự hỏi bạn có thể kiểm soát máy xe như thế nào, nhưng sau đó, bạn đã quen với nó. Mỗi lần bạn tiếp cận một dấu hiệu dừng lại là bạn biết mình phải làm gì, và bạn làm điều đó càng nhiều, bạn ít phải suy nghĩ về nó cho đến khi quá trình suy nghĩ trở thành bản năng. Với một mixer digital, nó sẽ giống như vào một chiếc xe có bàn đạp bị đảo ngược, và các chỉ số và cần gạt nước đã bị chuyển lung tung. Khi bạn tiếp cận cùng một dấu hiệu dừng lại, bạn phải suy nghĩ về những gì bạn đang làm, nếu không nếu bạn sẽ quẹo trái, bạn sẽ bật cần gạt nước lên và dừng lại trong sân trước của nhà đối diện nhà bạn.

Đối với tôi, việc bố trí digital đòi hỏi các nút nhấn và nhiều menu phải có sự kết hợp khác nhau, để làm thay đổi tiến trình xử lý thành tự nhiên và bản năng đòi hỏi phải tư duy nhiều hơn. Điều này là vì số lượng của nhiều loại bố trí khác nhau mà chúng ta đã từng thực hiện. Với mixer analog bố trí khá nhiều thứ giống nhau, tiến trình suy nghĩ để nhóm (group) lại với nhau dễ dàng. Nhưng khi bạn được trình bày với bố trí khác mỗi khi bạn bước lên một mixer, có nhiều khó khăn hơn để làm. Điều đó có thể buộc chúng ta phải xử dụng sự sáng tạo ít đi, mặc dù qua các công cụ, chúng ta có thể làm chính xác hơn.

Ngoài ra, để giảm sự sáng tạo, bố trí phức tạp kết hợp với khả năng phải lưu lại đã khiến một số kỹ sư trở nên lười biếng. Thí dụ, bạn có lẽ nghe một cái gì đó bạn muốn thay đổi, nhưng do mỗi lần bạn điều hướng bố trí để có được cái bạn muốn, thời điểm đó đã qua. Vì vậy, thay vì điều chỉnh, sau đó điều chỉnh lại, bạn không bận tâm nữa. Tương tự, khi bạn tải lên setup của bạn từ tối hôm trước, bạn có thể nghĩ rằng nó là mọi việc đều đúng cho phòng bạn đang ở trong ngày hôm đó đều tốt, và do đó bạn có thể không cần phải thay đổi bất cứ điều gì. Dĩ nhiên có xu hướng này nếu bạn không có khả năng để soundcheck, bạn vẫn còn có một điểm khởi đầu rất tốt cho show.

Lợi thế lớn nhất mà digital hơn analog, là khả năng lưu các setup của bạn. Bạn không còn bị bắt buộc phải mất thì giờ đánh dấu tất cả các vị trí fader và nút vặn (pot) của bạn sau khi soundcheck, và thiết bị ngoại vi cũng vậy. Quan trọng hơn nữa, bạn có thể tải setup lên chính xác trước khi trình diễn, chứ không phải là thông dịch những gì bạn đã viết ra sau khi soundcheck. Tuy nhiên, bất lợi lớn có liên quan đến phương pháp này là hầu hết các mixer xử dụng đều có kiểu riêng của nó về ngôn ngữ lập trình. Có vài hệ thống mà bạn có thể tải các tập tin chương trình lên từ một mixer khác, nhưng chỉ trong cùng một hệ mixer, bạn vẫn cần phải có tập tin khác cho các hệ thống khác nhau. Sẽ là tuyệt vời nếu có một loại ngôn ngữ lập trình cho tất cả các mixer, nhờ đó chúng ta có thể chuyển các tập tin giữa mỗi mixer, nhưng tôi chưa thấy các hãng sản xuất sẽ làm điều này. Bạn có thể làm được âm thanh tốt nhất trên một mixer Midas và sau đó chuyển nó đến một mixer Yamaha. Bạn sẽ không có được những âm thanh tương tự vì sự khác biệt cơ bản giữa quy cách âm thanh của các công ty. Thí dụ, Midas nói rằng: “Bạn có thể overdrive input trên một mixer”, trong khi mixer Yamaha là dọc theo line: “bạn không nên overdrive input bởi vì nó sẽ không hoạt động đúng cách “. Bên cạnh những khác biệt cơ bản giữa các hãng sản xuất, tôi chắc chắn phải có một cách tích hợp các tập tin vào một cái gì đó. Rõ ràng, mỗi mixer đều có âm thanh khác nhau, và sẽ có sự khác biệt giữa các âm thanh của các mixer. Tuy nhiên, 2,5 k vẫn còn là 2,5 k, cách bạn xem xét nó như thế nào không thành vấn đề. Thậm chí, nếu một mixer đặc biệt không có giá trị đó trong hệ thống hồ sơ lưu trữ của nó, tôi đoán chắc chắn là nó sẽ có trong thời gian gần nhất.

Ngay cả trong từng mixer, cách lưu trữ dữ liệu cũng rất phức tạp vì nó xử dụng nhiều loại hệ thống lưu trữ khác nhau. Các file này có nhiều loại layer, nó có trách nhiệm lưu trữ các phần dữ liệu khác nhau, và bởi vì cách nó lưu trữ dữ liệu này, bạn không thể lưu trữ show của bạn và sau đó gọi lại chỉ một phần của nó. Điều này đưa vào suy nghĩ của bạn trong môi trường show lễ hội. Khi bạn bật mixer FOH lên, mở tập tin cho show của bạn và tải nó vào mixer ở đó, rất có thể bạn sẽ xóa tất cả các dữ liệu output mà kỹ thuật viên lễ hội đã thực hiện trước đó, bởi vì bạn phải tải toàn bộ tập tin của bạn vào. Nếu bạn có khả năng chỉ gọi lại các channel, EQS, dynamic, và VCA của bạn mà không ảnh hưởng đến input và các patch output, master hay matrix của bạn, chúng ta sẽ hạnh phúc. Điều này rõ ràng đã được đưa vào để xem xét bởi rất nhiều hãng sản xuất, bởi vì chúng ta đang bắt đầu xem xét sự hoạt động của vài vấn đề này. Một số mixer có khả năng “an toàn-safe” mà không bị ảnh hưởng bởi thay đổi hiện trường, hay trong một số trường hợp, các tập tin của những show khác nhau. Chúng ta bây giờ cũng xem xét khả năng lưu trữ một số phần nhất định của mixer thành một thư mục “cài đặt trước- preset “, nơi bạn có thể lưu một patch, hay một phần output, tải tập tin của bạn lên, và sau đó chỉ cần gọi lại một preset. Điều này làm cho một hệ thống linh hoạt hơn rất nhiều và một có sự hiểu biết phổ quát về lưu trữ và tải các tập tin cho show.

Sự khác biệt chính giữa mixer analog và digital khác là tầm nhìn. Với mixer analog, bạn chỉ có các dải channel để tham khảo, nhưng với digital bạn phải bật sáng màn hình. Trên một mixer digital, vị trí màn hình rất nghèo nàn, có nghĩa là, nó nằm ngay trước mặt bạn và có thể làm bạn mất tập trung. Vài kỹ sư đã quen dần chuyện bị bắt gặp đang mầy mò các plugin hơn là mix show. Ngoài ra, do có một đồ thị tần số EQ trên mỗi channel, bạn có thể đôi khi thấy mình đang nhìn những gì bạn đang nghe, hơn là lắng nghe những gì bạn đang nghe.

Vài năm trước, tôi đã ở Aberdeen làm việc với Welsh của nhóm rap Goldie Lookin Chain. Tôi đã ở một đầu của cable snake, làm việc hệ thống monitor, trong khi kỹ sư xử dụng mixer FOH (Midas H3000). Mọi thứ đều tốt, cho đến khi show qua nửa chừng, một pint bia hạ cánh trên mixer. Nếu đây là một mixer digital, chúng tôi đã có vấn đề, nhưng, bởi vì chúng tôi đang xử dụng một hệ thống analog, chúng tôi đã có thể cứu vãn tình thế. Với các channel bị đẫm trong bia, chúng tôi rút jack XLR ra khỏi mixer và cắm chúng vào các channel còn lại không bị ẩm, thế là đã cứu được buổi biểu diễn. Trong khi tiếp tục trình diễn, mở vít các dải channel của mixer, lôi ra và làm khô càng nhiều càng tốt bằng khăn giấy (để giảm thiểu thiệt hại của lớp bảng mạch bị phủ bia làm xói mòn các mạch). Một số trở nên sạch hơn và sau đó chà xát lại thật kỹ, và các channel sẵn sàng để xử dụng nhiều lần nữa. Điều này không thực hiện được trên mixer digital bởi vì không thể gỡ bỏ riêng từng channel.

Mixer digital không có nhiều âm thanh chạy qua nó, nó chỉ thao tác âm thanh đi vào các bộ xử lý tín hiệu ngoại vi, ngay cả khi mixer có input ở mặt sau, âm thanh vẫn không chạy qua số lượng các mạch đó như trong một mixer analog. Ngoài ra, vì bộ chuyển đổi D/A và A/D chỉ thao tác dữ liệu, không phải tín hiệu thực tế, nên nó không thêm bất kỳ tiếng noise nào vào đường dẫn tín hiệu (như mixer analog), trừ khi bạn có thêm một phần bên ngoài là thiết bị analog. Hầu hết, mixer digital sẽ có một cable đa lõi (multicore) digital, có nghĩa là âm thanh analog có thể ở trên sân khấu. Như vậy, mixer của bạn chỉ là một mặt người xử dụng điều khiển âm thanh digital hóa, trong khi các hệ thống analog gửi âm thanh sang mixer, gửi tín hiệu qua mixer và bất cứ thiết bị ngoại vi nào bạn đang xử dụng, và sau đó gửi nó trở lại đến ampli. Khi thực hiện bằng analog sẽ xử dụng rất nhiều dây cable, vì vậy bạn sẽ có thêm nhiều thứ không chỉ mỗi tiếng noise, nhưng sức đề kháng của cable thường là tốt.

Điều buồn cười là với tất cả những ưu điểm mà bạn có được với mixer digital, đó cũng là những vấn đề cơ bản để nó tốt hơn. Bạn sẽ không tìm thấy bất kỳ các tính năng này trên một mixer analog (những cái như scene scope, lưu trữ, và nút undo). Mixer digital có thể tuyệt vời, nhưng nó đã làm cho nửa đời sống của một kỹ sư trở nên phức tạp hơn.

Tất cả những lợi thế và bất lợi cơ bản là các yếu tố chi phí liên quan đến mixer. Tất cả mọi cái đều đi đến vấn đề ngân sách, và mixer digital cung cấp tính linh hoạt lớn hơn, footprint nhỏ hơn nhiều, và một giá rẻ hơn rất nhiều. Trên mỗi channel đều có dynamic, cũng như bộ EQ graphic nội tại và hiệu ứng, sẽ cắt giảm chi phí cần thêm rack máy và các thiết bị trong đó.